Borneo – jedna wyspa, trzy kraje i unikalna przyroda

Trzy kraje na jednej wyspie? Jak łatwo się domyślić: mowa o Borneo. Jeszcze do niedawna Borneo nazywane było „płucami” świata. Czy tak jest nadal? Turyści pokochali tę wyspę za cudownie zielone krajobrazy i niespotykaną faunę, ale czy wiedzą, z jakimi problemami boryka się Borneo? Na te i więcej pytań znajdziecie odpowiedź w poniższym tekście.

Borneo w pigułce

Nikt raczej nie planuje wyprawy na tę wyspę, by zwiedzać zabytki czy podziwiać inne zdobycze kultury (choć i tego typu atrakcji nam tu nie zabraknie). Borneo to jednak przede wszystkim wspaniałe bogactwo przyrodnicze – miejsce zamieszkania licznych gatunków roślin i zwierząt (w tym wielu endemitów). To dla nich oraz dla pięknych krajobrazów, piaszczystych plaż i lazurowych wód zjeżdżają turyści z całego świata.

Borneo w dużej części pokryte jest lasami równikowymi, chociaż z roku na rok jest ich coraz mniej. Jeszcze w 1950 roku, wyspę w 90 procentach pokrywały lasy. Obecnie jest ich mniej niż 50 procent, a w 2020 roku lasy mogą zajmować jedynie 20 procent powierzchni wyspy.

Borneo – popularne miasta

  • Kuching (nowoczesne, szybko rozwijające się miasto Malezji w prowincji Sarawak),
  • Betong (główne siedlisko plemienia Iban w prowincji Sarawak)
  • Bintulu (miasteczko z licznymi mniejszościami etnicznymi w prowincji Sarawak)
  • Kota Kinabalu (stolica prowincji Sabah z najsłynniejszym na Borneo meczetem)
  • Sandakan (drugie największe miasto malezyjskiej prowincji Sabah)
  • Balikpapan (duże miasto Indonezji we Wschodnim Kalimantanie),
  • Samarinda (urokliwe miasto indonezyjskie  we Wschodnim Kalimantanie),
  • Bandar Seri Begawan (największe miasto i stolica Brunei).

Kiedy jechać na Borneo?

Na początek przydatna może okazać się informacja, że średnia roczna temperatura powietrza na Borneo oscyluje w granicach 27-32 stopni Celsjusza. Mniej więcej na stałym poziomie, około 80%, utrzymuje się też wilgotność powietrza.

Zdecydowana większość turystów pragnie uniknąć deszczu, warto więc mieć na uwadze, że za najbardziej deszczowe miesiące na Borneo uchodzą: listopad, grudzień, styczeń i luty. Przyjemnie ciepło i sucho jest mniej więcej od maja do września, ale, jak łatwo się domyślić – jest to także szczyt sezonu turystycznego na wyspie. Nie zapominajmy jednak, że mamy do czynienia z Azją, z klimatem tropikalnym, a co za tym idzie (i co się całkiem ładnie rymuje) – nieprzewidywalnym. Pogoda na Borneo może nas więc (mimo znajomości wszelkich średnich i wykresów na pamięć) zaskoczyć – zarówno negatywnie, jak i bardzo pozytywnie.

Plusy wyjazdu poza ścisłym sezonem są więc oczywiste – pogoda może działać na naszą korzyść, a do tego będziemy mieli szansę na bardziej kameralne wakacje. Grudzień i styczeń lepiej sobie jednak – w miarę możliwości – odpuścić.

 

W Sabah pada zwykle nieco mniej niż w Sarawak. Zarówno nadbrzeżną stolicę stanu Sarawak – Kuching, jak i jego środkowe obszary wyróżnia największa ilość opadów w całej Malezji (250 dni deszczowych w roku mówi samo za siebie – w tych okolicach lepiej być przygotowanym na opady). Jeśli chodzi o Kalimantan, to pada tu stosunkowo mniej niż w pozostałych regionach Indonezji.

Warto wiedzieć, że poza „porą deszczową” czy „sezonem turystycznym” na Borneo wyróżnia się także „sezon owocowy” (mniej więcej listopad-luty), który oznacza prawdziwe bogactwo świeżych, egzotycznych smaków, ale też zmniejsza możliwość zobaczenia gdzieś pośród drzew wielu ciekawych zwierząt; rzadziej pojawiają się też one na karmieniu na terenach rezerwatów.

 

 Chcesz zanurzyć się w Azji z przewodnikami  Wczasywazji.pl? 

 Wyślij nam wiadomość, a przygotujemy program skrojony specjalnie pod Twoje potrzeby! 

Atrakcje Borneo

Zdecydowaną domeną Borneo są atrakcje przyrodnicze – to jedno z niewielu (obok Sumatry) miejsc na ziemi, gdzie możemy spotkać orangutany w ich naturalnym środowisku i jedyne, gdzie zaobserwujemy w takich okolicznościach nosacze (nazywane przez mieszkańców "brzydkimi Holendrami"). Tutejsze lasy równikowe zachwycają, ale też znikają w zatrważającym tempie, dlatego też niektórzy przekonują, że podróż na Borneo warto zaplanować jak najszybciej. Chociaż dziewicze lasy są zastępowane plantacjami palm olejowych, w wielu miejscach można jeszcze zaobserwować ich dzikość i wyjątkowość. Najcenniejsze obszary dżungli zostały przekształcone w parki narodowe i rezerwaty przyrody.

Wbrew pozorom, na wyspie nie brakuje zabytków i interesujących obiektów architektonicznych do zwiedzania. Dużą popularnością cieszą się także ciekawe, tematyczne muzea.

Wycieczka na Borneo to doskonały pomysł dla wszystkich miłośników aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu: można zasmakować tu górskiej wspinaczki (dużym zainteresowaniem cieszą się np. wyprawy na Mount Kinabalu – najwyższy szczyt Borneo), ruszyć szlakiem fascynujących jaskiń czy zanurkować w błękitnych wodach otaczających wyspę mórz (Południowochińskie, Sulu, Celebes i Jawajskie).

Co można robić na malezyjskim Borneo?

Wspinaczka na Kinabalu (Sabah, Malezja)

Na samym szczycie listy – najwyższy szczyt Borneo, a nawet całej Malezji – Mount Kinabalu (4101 m n.p.m.). Jak już zdradziliśmy, znajduje się w malezyjskiej części wyspy, a konkretnie: w stanie Sabah, na północnym krańcu Borneo. Okolice góry obejmuje park narodowy – Kinabalu Park. Wspinaczka na ten szczyt jest jest jedną z topowych atrakcji Borneo – warto więc ująć ją w planie swojej wyprawy. To, że jest to trasa popularna, nie oznacza, że jest łatwa, nastawmy się więc na całkiem ambitną wspinaczkę, ale gwarantujemy, ze cały włożony w to trud wynagrodzą wspaniałe widoki.

Wizyta w Kota Kinabalu (Sabah, Malezja)

Pewnie większość z nas rozpocznie swoją wyprawę po Bornego od tego właśnie miasta. Urocze wybrzeże, bliska odległość do pięknych plaż i niedaleko do góry Kinabalu. Ale Kota Kinabalu to nie tylko doskonały punkt wypadowy do zwiedzania okolicy. Warto poświęcić chwilę samemu miastu: obejrzeć zachód słońca z Signal Hill Observatory Platform, sprawdzić godzinę na wieży zegarowej z początków XX wieku (Atkinson Clock Tower), spacerować wzdłuż wybrzeża mając za punkt pomnik wielkiej ryby (Marlin Statue), zachwycić się złoceniami meczetu Sabah State Mosque i sprawdzić, czy pływający meczet (Kota Kinabalu City Mosque) naprawdę unosi się na wodzie.

 

Orangutany w Sepilok Orang Utan Sanctuary (Sabah, Malezja)

Choć Borneo jest ojczyzną orangutanów i wielu turystów marzy o zobaczeniu tej zjawiskowej rudowłosej małpy na tle soczyście zielonej dżungli, nikt nie może nam zagwarantować, że spotkamy przedstawiciela tego gatunku gdzieś przypadkowo na trasie (choć zdarzają się tacy szczęśliwcy!). Nasze szanse wzrastają jednak znacznie podczas wizyty w Centrum Rehabilitacji Orangutanów Sepilok.

Rejs rzeką Kinabatangan River (Sabah, Malezja)

Jest to druga pod względem długości rzeka Malezji – 560 m. Rejs łodzią po wodach tej rzeki to niepowtarzalna okazja podejrzenia wielu fascynujących okazów lokalnej flory i fauny w ich naturalnym środowisku, m. in.: makaków, nosaczy, egzotycznych ptaków, małych słoni, waranów, węży, a jeśli ma się trochę szczęścia – orangutanów. Rejs można rozłożyć na kilka etapów i skusić się np. na podróż rzeką wieczorową porą (i oglądanie śpiących zwierząt), a także na nocleg w dżungli (w drewnianych bungalowach).

 

Nurkowanie na wyspie Sipadan (Sabah, Malezja)

Na północnym wschodzie Borneo, zdecydowanie warto wskoczyć w toń Morza Celebes i poznać podwodne oblicze tej okolicy z tajemniczą „Jaskinią żółwi” na czele. Nie będzie przesadą stwierdzenie, że Sipadan Island to nie tylko jedno z najlepszych miejsc do nurkowania na Borneo, ale i na świecie. Mieszkańcy tutejszych wód to między innymi: rekiny (młotowate i wielorybie), żółwie i płaszczki. Codziennie wydawanych jest tylko 120 pozwoleń na nurkowanie w tym rejonie, więc warto zaplanować tę atrakcję z odpowiednim wyprzedzeniem.

Oko w oko z misiem – Bornean Sun Bear Conservation Centre (Sabah, Malezja)

Borneo to nie tylko małpy – trudno jednak zaprzeczyć, że to właśnie wokół nich koncertuje się zainteresowanie turystów. Tymczasem w jednym z rezerwatów w Sabah możemy spotkać urocze niedźwiedzie malajskie – charakterystyczne czarne misie z jasnym pyszczkiem i „kołnierzem” na piersi. Te niedźwiadki są co najmniej po trzykroć „naj”: najmniejsze, najrzadsze i najmniej poznane z niedźwiedziowatych.

 

 Parki narodowe Sarawak (Malezja)

Przebywając w malezyjskim stanie Sarawak , warto zainteresować się tutejszymi parkami narodowymi. Najważniejsze z nich, to: Gunung Mulu National Park – widniejący na liście światowego dziedzictwa UNESCO i Bako National Park – pierwszy i najstarszy park narodowy Sarawak. Na terenie parku Gunung Mulu mieści się jaskinia o największej komorze wewnętrznej na świecie – Sarawak Chamber. Do Parku Narodowego Bako dotrzeć można tylko drogą wodną, mimo tych utrudnień (a może właśnie jest to dodatkowa atrakcja?) cieszy się on ogromnym zainteresowaniem turystów.

Nocleg w ibańskiej osadzie (Sarawak, Malezja)

Żal byłoby opuścić Borneo, nie poświęcając chwili uwagi lokalnym mieszkańcom wyspy. Jedną z mniejszości etnicznych zamieszkujących stan Sarawak jest lud Iban. Turysta może np. skusić się na nocleg w tradycyjnej, długiej chacie na palach (tzw. longhouse), należącej do tych słynnych… łowców głów. Dreszczyk emocji gwarantowany!

borneo Jezioro uku
Borneo uszatka zaba

Wizyta w Kuching (Sarawak, Malezja)

Czas na bliższe poznanie stolicy stanu Sarawak. Jedna z teorii wywodzi nazwę tego miasta od malajskiego słowa „kucing”, które oznacza „kota” i rzeczywiście – kociarze nie poczują się tu zawiedzeni, szczególnie, jeśli skierują swoje kroki do popularnego Muzeum Kotów (Kuching Cat Museum). Zwiedzając kolejne przybytki tego typu, m. in. Sarawak State Museum (najstarsze muzeum na Borneo), Chinese History Museum czy Muzeum Włókiennictwa (Textile Museum Sarawak), poznamy bliżej dzieje i kulturę tego miasta, regionu, a nawet całej wyspy (oraz nacieszymy oczy piekną architekturą muzealnych budynków). Znajduje się tu także pierwsze planetarium, jakie wzniesiono na malezyjskiej ziemi.

  Włącz zwiedzanie  

  Borneo do dłuższej  

  podróży po Malezji!  

  Postaw na naturę!  

  Dołącz Borneo do  

  podróży po Indonezji!  

Atrakcje indonezyjskiej części Borneo

Nurkowanie na Kakaban Island (Kalimantan, Indonezja)

Indonezyjską część Borneo, czyli Kalimantan, odwiedza zdecydowanie mniej turystów, nie brak tu jednak interesujących miejsc do zobaczenia, choć przemieszczanie się między nimi może być utrudnione.

Znajdziemy tu m. in. ciekawe nurkowiska. Dużą popularnością pod tym względem cieszy się wyspa Kakaban (w archipelagu Derawan, u wschodnich wybrzeży Borneo), na której mieści się intrygujące jezioro pełne nieparzących meduz (Jellyfish Lake). Poza tym możemy eksplorować okoliczne rafy koralowe, a wśród nich spotkać m. in. barakudy, żarłacze rafowe czy żółwie.

Parki Narodowe Kalimantan

Kalimantan to przede wszystkim dzika, dziewicza przyroda (pod tym względem niewielka popularność turystyczna tego zakątka Indonezji ma swoje plusy) możliwa do podejrzenia m. in. na obszarach licznych parków narodowych. Wśród obszarów chronionych Kalimantanu warto wymienić m. in.: najpopularniejszy – Tanjung Puting National Park, świetnie zorganizowany – Kutai National Park oraz najbardziej ceniony – Gunung Palung National Park.

Ciekawostki z Borneo

Na zakończenie garść ciekawostek prosto z Borneo. Niektóre z nich mogą się okazać bardzo przydatne w podróży:

  • Borneo należy do trzech krajów: Indonezji (ok. 73%), Malezji (ok. 26%) oraz Brunei (ok. 1%).
  • Kalimantan to indonezyjskie określenie wyspy Borneo.
  • Na Borneo nie jest wymagana wiza, wystarczy paszport ważny minimum 6 miesięcy.
  • Różnica czasu między Warszawą a Kuching (największe miasto Borneo) wynosi +6 godzin latem i +7 godzin w czasie zimowym.
  • Borneo jest ponad dwa razy większe od Polski.
  • Borneo w zdecydowanej części zamieszkują wyznawcy islamu (ma to znaczenie szczególnie w kontekście ubioru np. podczas zwiedzania lokalnych świątyń).
  • Wybierając się na Borneo pamiętajmy o ochronie przeciwsłonecznej i przeciwkomarowej (zagrożenie dengą i malarią – to ostatnie najlepiej zweryfikować na mapie WHO, jak przedstawia się w wybranym przez nas regionie: www.who.int/malaria/publications/country-profiles/).
  • Na Borneo lepiej unikać kontaktu z narkotykami – za ich przemyt grozi nawet kara śmierci.
  • Od 1996 roku na wyspie odkryto ponad 350 nowych gatunków fauny i flory.
  • Borneo ma jedną z najdłuższych podziemnych rzek na świecie.
  • Gdzie zobaczyć orangutany na Borneo? Największą szansę na ich spotkanie mamy w Sepilok Orangutan Rehabilitation Centre, Semenggoh Wildlife Rehabilitation Centre i podczas rejsu rzeką Kinabatangan.
  • Na Borneo (a konkretnie na Pulau Tiga) kręcono pierwszy sezon reality show „Ryzykanci” („Survivor”).
Masz ochotę na więcej? Zobacz nasze wycieczki po Azij!