Kawa w Wietnamie pojawiła się w XIX wieku za sprawą francuskich kolonistów i od tamtej pory plantacje jak i przemysł kawowy w tym kraju stale się rozwijają. Już pod koniec XX wieku Wietnam stał się drugim, zaraz po Brazylii, największym producentem kawy na świecie!
W Wietnamie uprawia się głównie Robustę, a to ze względu na fakt, iż ta odmiana kawy jest znacznie łatwiejsza w uprawie. W ostatnim czasie jednak zaczęto również uprawiać Arabicę oraz produkować najdroższą kawę świata, czyli Kopi Luwak.
Obecnie na niemal każdym kroku, niemal każdego dużego miasta, takiego jak Hanoi czy Ho Chi Minh City, można natrafić na liczne kawiarnie - większe, mniejsze, sieciowe (np. Trung Nguyen Coffee), rodzinne (jak np. słynna Giang Cafe w Hanoi), które serwują przeróżne rodzaje wietnamskiej kawy.
Taniec goryczy ze słodyczą
Czarna, mocna, gorzka kawa to dopiero początek przygody. Wietnamskiej kawie możesz dodać koloru i słodyczy mieszając ją ze skondensowanym mlekiem.
Wbicie jaka do kawy wydaje Ci się dziwne?
Żałuj! Omija cię niepowtarzalna, słodko-kremowo-puszysta uczta. Warto się przełamać dla takich wrażeń smakowych.
Ubite żółtka ze skondensowanym mlekiem przypominają nasz kogel-mogel, a kawa przypomina raczej słodki deser niż rutynową, poranną konieczność dla podładowania baterii.
Na małej czarnej i dużej białej świat się nie kończy!
Żądny kawowych wrażeń możesz skosztować w Hanoi kawowych wariacji z mleczkiem kokosowym lub z lodami kokosowymi, fasolką mung czy zielonym ryżem.
Wietnamczycy wypracowali swój własny, oryginalny sposób parzenia kawy, który nadaje jej niepowtarzalny smak i aromat. Na początek grubo zmieloną kawę umieszcza się w specjalnym, metalowym filtrze kroplowym (Ca Phe phin), przykrywa praską i umieszcza na filiżance, której dno wyściela warstewka słodkiego skondensowanego mleka. Następnie dodaje się gorącej wody, która powoli, kropla po kropli przesącza się do filiżanki. Kiedy kawa jest już gotowa, należy zdjąć pokrywkę, odłożyć na stół i umieścić na niej filtr. Teraz już można tylko cieszyć się smakiem mocnej, ciemnobrązowej kawy z wyraźną nutą goryczki.
Ponieważ w Wietnamie głównie uprawia się Robustę, która jest znacznie mocniejsza i zawiera więcej kofeiny niż Arabica, a także ze względu na specyficzny, długi i powolny proces palenia ziaren oraz wyjątkowy sposób parzenia kawy, otrzymywany napar ma bardzo mocny, wyrazisty i gorzki smak, co może nieco zaskoczyć nawet największych amatorów czarnej kawy. Stąd też w Wietnamie, kawę tradycyjnie pija się ze słodkim, skondensowanym mlekiem, którego słodycz i kremowość stanowi idealny kontrast dla mocy i goryczki kawy. Z tego samego powodu w Wietnamie trudno dostać kawę bez cukru, nawet jeśli wybierzemy wariant bez mleka, kawa i tak będzie posłodzona. Warto więc o tym pamiętać, by zawczasu uprzedzić sprzedawcę, że chcemy kawę bez dodatku cukru.
Tu znajdziesz nasz przewodnik: Jak przyrządzić wietnamską kawę
W Wietnamie kawę można wypić na wiele pysznych sposobów zarówno na gorąco, jak i na zimno, z przeróżnymi, niekiedy lekko oryginalnymi dodatkami.
Ca phe nau lub ca phe sua
Jeśli jesteście fanami białej kawy, to ten jej rodzaj jest właśnie dla was. Ca phe nau, jak nazywają ja mieszkańcy północnego Wietnamu lub też ca phe sua, jak mówią na południu kraju, to tradycyjna kawa wietnamska z dodatkiem skondensowanego mleka. Jest mocna, słodka i wprost obłędna! Na pierwszy rzut oka może się wydawać, iż dodatek skondensowanego mleka sprawi, że kawa będzie zbyt słodka, jednak to właśnie ono sprawia, że bardzo mocna i lekko gorzka wietnamska kawa nabiera nieco łagodniejszego i kremowego smaku.
Jeśli klasyczna kawa jest dla was zbyt mocna, mimo dodatku słodkiego mleka, możecie zamówić ca phe bac xiu, czyli kawę ze sporą porcją skondensowanego mleka. Ale uwaga, w wietnamskiej kawiarni nie wypijecie kawy ze zwykłym mlekiem, trzeba więc liczyć się z tym, że kawa z ekstra mlekiem będzie również ekstra słodka!
Ca phe den
Tą kawę możemy polecić wszystkim amatorom mocnego, czarnego espresso. Ca phe den to klasyczna, wietnamska, czarna kawa z cukrem. Ten rodzaj kawy, podobnie jak wersję w mlekiem spotkamy zarówno podaną na gorąco jak i na zimno, czyli w wersji ice coffee. Jeśli zależy nam, by otrzymać kawę bez cukru musimy w kawiarni poprosić o ca phe den khong duong.
Ca phe trung
Ta kawa to coś zdecydowanie dla fanów kogla-mogla. Połączenie kawy i pysznego deseru w jednym! Ca phe trung to czarna kawa z dodatkiem słodkiego kremu, powstałego z ubicia skondensowanego mleka i żółtka. Podawana jest zarówno w wersji na ciepło, jak i na zimno. A ci, którzy nie przepadają za kawą mogą zamówić ca cao trung, czyli kakao z pyszną pianką.
Ca phe trung jest specjalnością kawiarni w Hanoi i to właśnie w tym mieście możecie wypić najlepszą kawę z żółtkiem!
Ca phe sua da i ca phe den da
Na wietnamskie upały doskonale sprawdzi się natomiast tradycyjna kawa wietnamska w wersji na zimno, czyli kawa mrożona. Może być przyrządzana z dodatkiem skondensowanego mleka (ca phe sua da) lub bez (ca phe den da) i lodu. Nie zdziwcie się, jeśli w kawiarni dostaniecie prócz filiżanki z kawą również wysoką szklankę z lodem. Aby móc cieszyć się prawdziwym smakiem mrożonej kawy należy po jej zaparzeniu przelać wszystko do szklanki z lodem i dopiero wypić.
O wietnamskiej kawie mrożonej powstają nawet piosenki – warto zerknąć i podszkolić swój wietnamski:
Sua chua ca phe
Ten rodzaj kawy może nieco zaskoczyć, choć miłośnikom połączenia kawy z lodami powinien przypaść do gustu. Otóż sua chua ca phe to kawa z gęstym, kremowym jogurtem, który doskonale łagodzi mocny smak kawy.
Sinh to ca phe
Uwielbiacie orzeźwiające smoothie, przyrządzane ze świeżych, egzotycznych owoców? A co powiecie na szalone połączenie owocowego smoothe z kawą? Sinh to ca phe to właśnie taki kawowo-owocowy koktajl, często z dodatkiem jogurtu. Jest słodki, kremowy, owocowy i pyszny!
Najprawdziwsza wietnamska kawa
Jak to, więc do tej pory nie mówiliśmy o tej najbardziej tradycyjnej? Otóż niezupełnie, wszak najstarsza i najbardziej klasyczna wietnamska kawa nosi nazwę cà phê vợt i parzona jest już tylko w niektórych zakątkach Sajgonu przy użyciu filtra z tkaniny, przypominającego skarpetę.
W Sajgonie znajdzie ją w Café Cheo Leo lub Cà Phê Vợt – zwróćcie na nie uwagę poszukując kawowych doznań w Wietnamie!
Klasyczną kawę ze skondensowanym mlekiem podaną na zimno lub ciepło wypić można praktycznie w każdej kawiarni czy ulicznym straganie na terenie całego Wietnamu. Jeśli natomiast chodzi o rodzaje kawy i ich wariacje to w zależności od regionu kraju w który sie udamy, możemy się spotkać z zupełnie innym sposobem jej podania.
Jeśli zależy nam na skosztowaniu ca phe trung, powinniśmy wybrać sie na północ Wietnamu, do Hanoi, gdzie znajdziemy liczne kawiarnie serwujące właśnie ten rodzaj kawy. Kawę z jogurtem czy też kawę smoothie wypijemy natomiast zarówno na północy, jak i południu Wietnamu. W Hanoi warto skusić się na kawowo-bananowy koktajl (sinh to ca phe chuoi)) lub obłędną kawę mrożoną z kokosem, a w Sajgonie na wersję z egzotycznym owocem sapodilla (sinh to ca phe sapoche).
Prawdopodobnie najpyszniejszą i najoryginalniejszą kawę z jajkiem wypijemy w Giang Café w Hanoi. Najlepszą cà phê vợt znajdziecie w Sajgonie w: Café Cheo Leo lub Cà Phê Vợt. Najbardziej orzeźwiającą kawą kokosową uraczycie się na północy Wietnamu w Hanoi – Cà Phê Cộng.
Prócz Robusty oraz jej mieszanek z Arabicą w Wietnamie można dostać także słynną kawę Kopi Luwak, czyli ca phe chon. Czym różni się kopi luwak od zwykłej kawy i skąd taka jej wysoka cena? Otóż tym, co wyróżnia Kopi Luwak na tle innych odmian kawy jest sposób pozyskiwania ziaren.
Zanim ziarna kawy zostaną zebrane i poddane procesowi palenia, przechodzą przez układ pokarmowy zwierzęcia o wdzięcznej nazwie łaskun palmowy. Dopiero po strawieniu i wydaleniu ziaren przez łaskuna, są one zbierane, dokładnie myte, suszone, a następnie palone i mielone.
Mimo iż proces pozyskiwania ziaren brzmi dość odpychająco, to kawa Kopi Luwak uważana jest przez smakoszy za prawdziwy rarytas. Napój jest gęsty, o lekkim czekoladowym aromacie i bez charakterystycznej dla większości kaw goryczki.
Łaskun palmowy to drapieżny ssak z rodziny wiwerowatych, żyjący w lasach tropikalnych Azji Południowo-Wschodniej, na obszarze od Indii po Filipiny i Borneo. Są to zwierzęta niewielkie, wielkością przypominające nasze koty. Dorosłe osobniki mierzą około 53cm długości i ważą od 2 kg do 5kg. Prawie tyle samo co sam łaskun mierzy jego ogon, bo aż około 49 cm. Zwierzęta te są aktywne głównie w nocy. Żywią się owocami, w tym owocami kawy, ale także insektami i małymi ssakami, jak np. myszy.
Niestety duża popularność kawy Kopi Luwak, a co za tym idzie coraz większe zapotrzebowanie na jej produkcję spowodowało, że łaskuny są wyłapywane, przetrzymywane w niewoli i wykorzystywane do produkcji kawy.
Phin – filtr ze stali nierdzewnej, stawiany na szklance, z którego aromatyczny napar skapuje prosto do szklanki.
Cà phê nâu – kawa brązowa, czyli po prostu kawa ze skondensowanym mlekiem (nazwa stosowana głównie na północy Wietnamu)
Cà phê sữa – również kawa z mlekiem – nazwa popularniejsza na południu Wietnamu.
Cà phê sữa đá – kawa mrożona z mlekiem.
Cà phê bạc xỉu – kawa z dużą ilością skondensowanego mleka.
Cà phê đen – mała czarna z cukrem.
Cà phê đen không đường – czarna kawa bez cukru.
Cà phê trứng – słynna kawa z jajkiem.
Cà phê đen đá – kawa czarna mrożona.
Cà phê vợt – tradycyjna wietnamska kawa z filtra „skarpetkowego”.
Cà phê cốt dừa – orzeźwiająca kawa z mleczkiem kokosowym (naszym zdaniem mniej słodka od kawy jajecznej).
Sữa chua cà phê – kawa z dodatkiem kremowego jogurtu.
Sinh tố cà phê – koktajl owocowo-kawowy.
Cà phê chồn – to wietnamska nazwa kawy Kopi Luwak.
Weasel Coffee – wietnamska odmiana Kopi Luwak.
